Git ve Github

Git açık kaynaklı bir versiyon kontrolü yazılımıdır.

Github ise, git ile versiyon kontrolü yaptığımız paketlerimizi, açık kaynaklı ise bedava, kapalı kaynaklı ise aylık ücretlendirilerek hem yer edinmesine hem de bir çok geliştirici tarafından aynı anda geliştirilirken yönetilmesini sağlıyor.


Github “social coding”e de imkan veren, kod yazan insanların facebook’udur da diyebiliriz.

Bir proje üzerinde birden fazla geliştirici olsun ,her geliştiricinin yaptığı değişiklikleri kimin neyi değiştirdiği görmek istediğimiz zaman satırlarca uzun kodu tek tek incelemek epey uğraştırıcıdır yada  farklı dosyalar üzerinde sürekli değişiklikler yaptığımızı düşünelim, bir yerden sonra yaptığımız değişikliğin hatalı olduğunu farkettik şimdi ne yapacağız sürekli  Text editörü veya IDE’de geri al düzelt yapmak bizi epey yorar, yada silmek istemediğimiz bir dosyayı sildiğimizde geri almak istersek ne yapacağız işte tüm bu sorunların cevabı da Github'dır.

Github da yapılan en küçük değişiklik bile commit adı verilen komutlarla tutulabilir. Projemize yeni özellikler eklemek istediğimiz mesela projeye bir dal (dallanma olayına branch denir) oluştururuz ve burada orjinal proje üzerinde istediğimizi yapabiliriz daha sonra bunu tekrar ana projeye dahil edebiliriz bu olayda merge olarak geçer. Birçok kişi aynı proje üzerinde çalıştığında her biri farklı dallardan gerçekleştirir bu olayı ve işlerini tamamladıktan sonra bunu ana projeye merge ederler.Githubın sağladığı kolaylıklardan sadece birkaçıdır bunlar.

Git ve Github nasıl kullanılır?

Öncelikle github kullanabilmek için bir github hesabımızın olması gerekiyor . şuradan girip kayıt olup bir adres edinebilirsiniz.
Daha sonra gerekli ortamı oluşturmak için linux konsoldan  

$sudo apt-get install git  

komutu veriyoruz.

Bilgisayarımızla github hesabımızın anlaşması için bir güvenlik anahtarı oluşturmamız gerekiyor. Bunu yapmamızın nedeni ise bu key ile  bizi tanımalarını sağlamaktır.  Bilgisayarımız da yaptığımız her işlemin githuba yansıması sağlanır böylece.
 

$ssh-keygen 

komutunu konsola yazarak çıkan ekrandaki anahtarı kaydetmek için bir dosya yeri(.ssh/id_rsa.pub)ve  bir parola girdikten sonra bir key elde etmiş oluruz. Buna da ulaşmak için gedit text editörünü kullanabiliriz.  

$gedit .ssh/id_rsa.pub 

komutu ile anahtarımıza erişmiş oluruz.

Şimdi bu anahtarımızı github hesabımıza girerek kaydediyoruz.
account setting(https://github.com/settings)   butonuna



ordan da SSH key(https://github.com/settings/ssh) butonuna 

daha  sonra  Add SSH key butonuna
 

Çıkan ekranda Title kısmına başlık ve key kısmına anahtarımızı ekleyip
 
Add key tıklayıp kayıt ediyoruz.

Böylece bilgisayarımızda lokal olarak yaptığınız değişiklikleri github da gözlemleyebiliriz.
Github da bilmemiz gereken 3 önemli terim vardır bunlar  repository, fork ve branchtır.

Burada repository den bahsedelim öncelikle , bizim Github da paylaştığımız projelerimiz burada yer alır.
Bir repo açma örneği yapalım öncelikle hesabımızda  resimde gözüken yere tıklayarak

    

 aşağıdaki resimdeki ekranın gelmesini bekliyoruz.

  Burada bir repo adı yazıp  , create repository butonuna tıklıyoruz.

sonraki aşamada elde edeceğimiz ekran görüntüsü aşağıdaki gibidir.
             
Farzedelimki masaüstümüzde Python dili ile yazılmış kodların olduğu bir
klasörümüz var biz bu klasördeki kodları bu repomuza yollamak
isteyelim. Bunun için ;
 
$mkdir Desktop/ilk_repo  

adında bir klasör oluşturuyoruz. Klasörümüze makinamızdan bir çok python kodu yerleştiriyoruz.Daha sonra bu klasörümüzün içine girelim    

$cd Desktop/ilk_repo   

komutu ile ve yukarıdaki resmimizde çıkan aşamaları konsolda tek tek uygulayalım. Böylece normal oluşturduğumuz kodları git reposu haline getireceğiz. öncelikle;

$touch README.md 

komutu ile repo hakkında yorumlarımızı yazabileceğimiz bir dosya oluşturuyoruz.Daha sonra,

 $git init 

komutunu ile komutuyla oluşturduğumuz dosyayı github’ın anlayacağı dile çeviriyoruz.

 $git add .

 diyerek  klasörümüzdeki tüm python kodlarını dahil etmiş oluyoruz .

$git commit -a -m "python_kodları"

değişiklik kayıtları için commit mesajını yazıyoruz

$git remote add origin https://github.com/kadertarlan/ilk_repom.git

 komutu ile depomuzun yolunu yazıyoruz.

son olarak dosyaları repo’muzun master branch’ına göndereceğimizi farzediyoruz ve

$ git push origin master

diyerek commit’imizi repo’muzun master branch’ına yolluyoruz. Başka bir branch’a yollamak için  master yerine o branch’ın adını yazıyoruz.

Bu kodumuzdan sonra github hesap adımızı ve şifremizi soran yazıları yanıtladıktan sonra kodlarımız repomuza ulaşmış demektir .

şekildede görüldüğü gibi repomuz python kodlarımızla dolmuş bulunuyor.

İkinci bir örneğe gelelim bu seferde var olan bir repositorydeki public olarak githubda yayınlanan bir projeyi kendi localimize almak isteyelim. Bunun için önce fork etmemiz gerekir , fork kavramına da burada değinmiş oluruz.
Fork ile bu proje artık bizim kendi klasörümüze gelmiş olur.  Böylece onu clone edip kendi bilgisayarımıza alabiliriz.

    herhangi birinin hesabındaki bir
   projeyi forklamak istediğimiz zaman    sağdaki resimde sağ üst köşedeki        fork butonuna tıklarız.
   repomuzun şu andaki adı
   ismetacar/tantuni-rails dir. Ancak
   repoyu forklandıktan sonraki  
   adının değiştiğine dikkat edin.
   Benim repom için adı
   kadertarlan/tantuni-rails olacaktır.

şekilde görüldüğü gibi repo adımız değişti. Şimdi proje artık bizim kendi klasörümüze gelmiş oldu ve artık clone etmeye hazır haldedir.

$git clone https://github.com/kadertarlan/tantuni-rails.git

komutu ile kendi localimize bu projeyi almış olduk.  

$cd tantuni-rails

Komutu ile projenin içine girebilir, değişiklik yapabilir, silebilirsiniz.
Daha sonra bunu tekrar git’e göndermek istediğinizde

 $git status

 komutunu verip localiniz de ki klasörünüzde değişen,eklenen,silinen dosyaları görürsünüz, nerelerde değişiklik yaptığınızı görmek isterseniz

$git diff 

komutunu vererek dosyada yaptığınız değişiklikleri görürsünüz.

$git add dosyalar

komutu ile tekrardan git e yollayabiliriz.

$git -m commit "duzenlendi" 

 komutunu verirek yaptığımız her değişikliği kayderiz.

$git push origin gonderilecek_branch 

 komutunu da verip repositorymizi düzenlenmiş şekilde tekrardan githuba göndermiş oluruz.

Ayrıca benim yaptığım bu değişiklik klonlamak için aldığım orjinal dosyayı etkilemez. Biz bunu şu an kendi branchımıza yani kendi dalımıza yolladık kendi repomuzdaki proje üzerinde değişiklik yaptık. Ancak bu değişikliğin orjinal dosyadada olmasını istiyorsak   kendi branch’ımızda iken githubta  pull request butonuna tıklarsak. Karşı tarafın bu pull requesti görmesini sağlarız , karşı taraf benim eklediğim satırları yeşil, çıkardığım satırları ise kırmızı görür böylece değişen dosyaları ayırt etmek kolaylaşır . Karşı taraf pull requesti gördü hatırlarsak diff bize değişiklikleri haber ediyordu o da diff ine bakarak değişiklikleri görür. Ve eğer o da bu değişikliği kendi projesine koymak isterse merge eder.

Şimdi 3. önemli konumuz olan branchtan bahsedelim birazda..

Bir proje içerisinde çalışmaya başladık diyelim  bu projeye yeni özellikler eklemek istiyoruz yada çalışacağım insan sayısını artırmak isitiyoruz bu durumda dallar yani branchlar eklememiz gerekecek.

$git checkout -b yeni_branch  

komutu ile yeni bir branch açtık böyle bir çok branch açabiliriz. Peki açtığımız tüm branchları görmek için ne yapmalıyız onun için de

$git branch


komutunu kullanırız.

master branch ana projemizin olduğu branchdır. diğerleri ise sizin sonradan oluşturduğunuz branchlardır.

$git pull 

komutu ile ana projemizin olduğu yer yani master'dan , projemizi oluşturduğumuzu yeni dala çekeriz. Sonra burada kod üzerinde  istediğimiz değişiklikleri orjinal projeyi bozmadan dilediğimizce yaparız. Yaptığımız değişiklikleri kaydetmek istersek

$git commit -am "degistirildi"

yazarak değişikliği kaydederiz.

Projede yapmak istediğimiz her seyi yaptıktan sonra bunları  ana projeye dahil etmek istediğimiz zaman ana brancha geçeriz.

$git checkout master

komutu ile ana brancha geçeriz ve kendi branchımızda yaptığımız değişikliği ana brancha aktarmak için

$git merge

Komutunu veririz.

Ruby on Rails

Ruby nesne tabanlı bir programlama dili olup oldukça sade ve kısa bir sözdizimine sahiptir. Karmaşık kodlar yerine gelişmiş uygulamaları kısa yoldan gerçekleştirebilmemizi sağlar.
Rails ise web üzerinde veritabanına dayanan çalışmaları gerçekletirmeye yarayan , Ruby programlama dili üzerinden çalışan bir web uygulama geliştirme  aracıdır.
Web uygulamalarının yapılmasını kolaylaştırmak için tasarlanmıştır çok daha az kod ile istenileni gerçekleştirmeyi hedefler.
Rails, Dont Repeat Yourself (DRY) yani kendini tekrar edip durma ve Convention Over Configuration yani rutin işlerin ruby on rails tarafından hal edildiği felsefeleri üzerine kuruludur.

Railsi kurmak için gemlerden faydalanırız.  Gems, Ruby ile yazılmış bir paket yönetim sistemidir. Linux’da ki yum , apt tarzı bir işlem gibi düşünülebilir. İçinde bir çok paket barındırır.
Ruby kurmak için linuxta konsola  sudo apt-get install ruby  yazarak kurabiliriz.
RubyGems kurmak için, önce download sayfasından indirin. Arşivi açın ve ruby setup.rb ile çalıştırın.
Rails kurmak için  gem install rails  yazın ve  rails –version  ile de version kontrolü yapabiliriz.

Rails temeli Model(ActiveRecord)-View(ActionView)-Controller(ActionController) (MVC) üzerine kuruludur.

- Model’ler

Rails yapısında modeller esas olarak veritabanı ile olan ilişkilerden sorumludur. Veri tabanınızdaki her tabloya karşılık uygulamanızda bir model olacaktır. Örneğin comment modeli veritabanında comments tablosu ile ilşkilidir. Comment modeli bu tabloda Create, Read, Update ve Delete işlemlerini yapar.

- View’lar (Görseller)

Görseller uygulamanızın kullanıcıya gözüken yüzüdür. Rails’de görseller, ruby kodlarıyla birleştirilmiş HTML dosyalarıdır. View’ın, Model ile iletişimi  Controller üzerinden olur.

- Controller’lar

Kontrolörler, modeller ve görseller arasında birleştirici görevi yaparlar. Rails’de kontrolörler,  dış dünyadan kullanıcı aracılığıyla web den gelen  istekleri kabul edip işleyerek  verileri kullanıcıya sunulması için view katmanına göndermekte.


Şimdi basit bir rails projesi yapalım,terminalden;

$ rails new project

yazarak ilk projemizi oluşturalım ve $ cd project komutu ile projemizin içine girelim.

$ rails server komutunu vererek  varsayılan olarak bir web server başlatacaktır.

Uygulamamızı çalışır şekilde görmek için bir tarayıcı açıp ve http://localhost:3000 adresini girin. Rails’in default bilgilendirme ekranı görecekseniz.

 $cd   project ile projemizin içine girdik projemiz içinde
 $ls   komutu verdiğimiz zaman proje içinde app, bin config,db, lib, log, public, test,tmp ve vendor dizinleri ile bir kaç dosya görüyoruz şimdi bunların ne işe yaradıklarına bir bakalım..

app/: Bu klasörde views, controllers ve models katmanları bulunur.

config/ : Bu klasörde uygulamamızın çalışma kuralları, yolları, veritabanı ve yapılandırma dosyaları bulunur.

config.ru :Rack temelli suncucular için uygulamayı başlatmak için konfigürasyonlar içerir.

db/:Geçerli veritabanı şeması,  ve veritabanı geçişleri için birleştirmeleri (Migration)  içerir.

Gemfile : Bu dosya Rails uygulamamızın bağlantılı olduğu Gem’leri belirtir.

lib/:Uygulamamız için modüller bulundurur.

log/: Uygulamamızın log dosyaları.

public/ : Dışarıdan , oldukları sekilde ulaşılabilen  dosyalar buradadır. Burada statik dosyalarımız bulunur, tüm resimleriniz, javascriptleriniz, stilleriniz ..

README: uygulama için kısa kullanım kılavuzudur. Uygulamamızın ne yaptığını, nasıl, vb ayarları için kullanıcılara söylemek istediklerimizi bu dosyaya yazarız.

test/:Birim testleri , bağlayıcılar ve diğer test yardımcılarını içerir.

tmp/: Geçici dosyaları barındırır.

vendor/:Tüm 3. parti yazılımları buradadır. Tipik bir Rails uygulamasında, Gem dosyaları,pluginler ve projenizin içine gömecekseniz Rails kaynak kodu bulunur.

Gerekli Gemlerin Kurulması

Rails uygulamamızın kullandığı tüm gemleri vendor klasöründe işleyemek için Bundler gemi kullanır.
Bu uygulamamızı başlatmak ve hatasız olarak çalıştırmak için gereken bağımlılıkların olduğundan emin olmamızı kolaylaştırır.

#bundle install   komutu ile bunu kurabiliriz.


Rails’de Veritabanı

Hemen hemen tüm Rails uygulaması veritabanı kullanır. Kullanılacağımız veritabanı config/database.yml dosyasında yer alır. Rails uygulaması oluşturduktan sonra bu dosyayı kontrol edersek SQLITE3 gibi bir veritabanından bahsedildiğini görürüz.

$ rake db:migrate   komutu ile  db/  klasöründe  veritabanlarınızı oluşturur.


Şimdi Rails üzerinde kısa bir çalışma yapalım..

Rails’in var olan “Welcome abroad” yazısı yerine hazırladığımız görselin çıkmasını isteyelim mesela bize  “Hoşgeldin Rails” desin  bunun için :

$ rails generate controller welcome index
komutunu kullanırız.

Bu  komutu açıklarsak Rails’in bize Hoşgeldin Rails! demesi için bize controller ve views katmanları lazım. Bu komutla birlikte Rails bunu sağlıyor.

app/  dizi içinde controllerda  welcome_controller.rb  adında bir dosya oluşturuyor ve içinde index  metodu yer alıyor,  aynı zamanda bu komut  app/  dizini içinde  views  klasöründe  index.html.erb  adında bir html dosyası oluşturuyor.

$app/views/home/index.html.erb    dosyasını açıp içine sadece
 <h1>Hoşgeldin Rails!</h1>   yazıp kayıt edip çıkalım.

Şimdi http://localhost:3000/ adresine girdik  ve hiç bir değişiklik olmadığını gördük çünkü  routes.rb  dosyasında ana sayfamızın değiştiği haberini vermedik.   Bu dosyada uygulamamızın Rails’e gelen isteklerin nasıl yönlendireceğini anlatan DSL girdileri vardır.

$config/routes.rb   dosyasını açalım , bu dosyada sadece yorumlar vardır, bu yorumlarda örnek yönlendirmeler yer alır.
 root :to   ile örnek yönlendirmenin önündeki yorum işaretini(#)  kaldıralım ve şu hale getirelim:

Project::Application.routes.draw do
# get “welcome/index”
# The priority is based upon order of creation: first created -> highest priority
# See how all your routes lay out with “rake routes”
# You can have the root of your site routed with “root” 

root ‘welcome#index’


Şimdi $rails server komutu ile Rails projemizi tekrar çalştıralım ve tarayıcımızdan http://localhost:3000/ adresi ile giriş yapalım.

Çıkan sonuç şekildeki gibi olur: